Verschillende generaties op de werkvloer

Dat jonge professionals vaak burn-outs hebben, veel van baan wisselen of als ZZP’er starten is geen generatiegril. Ze zijn geen verwende, luie jongeren die niet weten wat ze willen. Hun onrust is een signaal. Onze manier van organiseren klopt niet meer. Zonder het door te hebben, zoeken de jongste generaties naar een plek waar ze zich thuis voelen. Waar ze van toegevoegde waarde zijn. Waar ze de wereld kunnen redden, of in ieder geval mooier kunnen maken.

Tekst: Renske Groenen

In bedrijven zien millennials en generatie Z met hun frisse blik snel waar -én hoe- een bedrijf kan verbeteren. Dat is niet bewust, maar een logisch onbewust gevolg van de lessen die zij als kind van hun ouders en de maatschappij meekregen. Dr. Aart Bontekoning noemt dit hun ‘updatekracht’. Iedere generatie heeft haar eigen updatekracht passend bij de tijd waarin ze zijn opgegroeid. Die updatekracht helpt om te zien waar kansen liggen.

Op de werkvloer komen de jongste generaties echter ook verouderde patronen tegen. Manieren van werken die al jaren zo gedaan worden. Routines die de oudere generaties hebben opgebouwd. Sommige van die patronen passen niet meer bij deze tijd. Ze kosten het bedrijf en haar werknemers energie. Zoals top-down veranderingen en protocollen die leidend zijn geworden in het werk. Bezuinigingen die niet bijdragen aan het doel van de organisatie. Deze verouderde patronen zitten vernieuwing in de weg.

Samen naar een nieuwe vorm
De kunst is om samen een nieuwe vorm van werken te vinden. De energie van de jonge generatie is leidend, waaraan vervolgens de kennis en ervaring van oudere generaties kan worden toegevoegd.

In de meeste organisaties en bedrijven wordt dit echter niet gedaan. Het gesprek hierover wordt niet aangegaan. Het levert namelijk ongemakkelijke conversaties op. Of het risico om buitengesloten te worden, er niet bij te horen. En dus gaan (jonge) professionals mee in het onuitgesproken ‘zo doen we dat hier’. Het gevolg: álle generaties irriteren zich aan bepaalde onderdelen van hun werk. Het bedrijf wordt star en de jonge werknemers vallen uit of vertrekken.

Om de jonge (én de oudere) generaties te behouden is het nodig om de bedrijfscultuur te verjongen.

De kloof dichten

De snelheid waarmee veranderd kan worden, hangt af van hoe verouderd de bedrijfscultuur is. Welke acties het meeste effect sorteren verschilt daarom per organisatie én persoon. Maar in de hoofdlijnen komt het erop neer dat het gesprek tussen generaties moet worden aangegaan.

Daarbij heeft de jongste generatie de support van de ervaren oudste generaties nodig. De oudste generaties mogen een hand uitreiken door het gesprek aan te gaan met hun jongere collega’s. Een simpele vraag als ‘waar krijg jij energie van op het werk?’ is een mooie start. De ervaren collega’s luisteren met de intentie om te begrijpen, niet met de intentie om te reageren. Het helpt als zij dezelfde houding aannemen die ze ook hebben naar jonge mensen in hun privésituatie, zoals kinderen of neefjes en nichtjes. Daarmee wordt de gelijkwaardigheid behouden. Het mooiste is wanneer dit gesprek gevoerd wordt met meerdere werknemers van de jongste generatie. De activiteiten die hen allen energie geven zijn waarschijnlijk ook de sociale processen waar de organisatie mee kan verjongen. In een groep is de updatekracht het duidelijkst zichtbaar. Heb je een of twee mensen van de jongste generaties in dienst, dan zijn de individuele verschillen lastiger te onderscheiden van de generatieverschillen, maar evengoed een mooie leidraad.

Gedeelde energie

Wanneer helder is welke sociale processen mogen veranderen om de bedrijfscultuur bij de tijd te houden, is het tijd voor de volgende stap: de oudere generaties in het gesprek betrekken. Men gaat samen bekijken wat er nodig is om de jongste generatie te laten doen waar ze energie van krijgen. Wat hebben zij nodig en wat kunnen de oudere generaties bieden vanuit hun kennis, ervaring en eigen updatekracht. Laat de kennis en ervaring van de oudere generaties spreken. Ook hier weer: op een gelijkwaardige manier. Geen “dat hebben we jaren geleden al geprobeerd en dat werkt niet”, maar de kennis van toen gebruiken in de vragen die je in het hier-en-nu stelt.

Van alle generaties is generatie X de stilste op de werkvloer. Het is aan hen om nu op te staan en hun generatiekracht in te zetten en te gaan verbinden.

‘Het gesprek aangaan’ vraagt van de manager of ondernemer een hoge mate van begeleidende en coachende vaardigheden om de gesprekken en de daaruit vloeiende acties te begeleiden. De rol van managers en ondernemers verandert van inhoudelijk sturend naar begeleidend en faciliterend.

Met name de verbindende generatie X is hier goed in. Ze hebben dat immers thuis in hun rol als ouders ook gedaan. Van alle generaties is generatie X de stilste op de werkvloer. Het is aan hen om nu op te staan door in de leiderrol die ze binnen het bedrijf hebben, hun eigen generatiekracht in te zetten en te gaan verbinden.

Mild en open
De pragmatische generatie voedt op dit moment thuis generatie Z op. Op de werkvloer mogen de pragmaten met meer mildheid kijken naar hun jongere collega’s en open met hen in gesprek gaan, ze dat ook met hun eigen kinderen doen. En zich blijven inzetten voor het versnellen van processen, zoals efficiënter samenwerken en communiceren.

Aan de millennials en generatie Z is het de taak om niet mee te gaan in de ‘zo gaat dat hier’-cultuur, dicht bij zichzelf te blijven, de eigen energie te volgen en hun soft skills als toevoegde waarde te zien. Dat is nieuw gedrag en heeft oefening nodig. Het helpt dan om generatiegenoten actief op te zoeken. De jongste generaties mogen samen blijven benoemen wat ze om zich heen zien gebeuren. Ook als het spannend wordt.

Positieve verandering
Wanneer werknemers elkaars overeenkomsten en verschillen onderzoeken en vervolgens in de samenwerking hun eigen updatekracht inzetten, worden bedrijven wendbaar en blijven ze bij de tijd. Bovendien lukt het ons als maatschappij de verandering in gang te zetten die zo hard nodig is om de wereld te redden, of in ieder geval mooier te maken. En dáár worden alle generaties blij van.

Meer informatie: generatiewijsheid.nl