GROOT, GROTER, KLEINST
- 4 min leestijd
Rob Adams van innovatiebureau Six Fingers gaat opzoek naar nieuwe theorieen en ideeen die in de wereld onstaan en bijdrage aan verandering van maatschappij, leven en onze manier van werken
Tekst: Rob Adams
Beeld: Saskia Kropff
Kapitaal. Tig definities en omschrijvingen worden hiervoor gegeven. De gemene deler: vermogen. Het totaal aan kapitaalgoederen, oftewel de som van geld. Het woord kapitaal is op zichzelf best een lelijk woord. Hard en onmogelijk om met een lach uit te spreken, probeer het maar eens. Het is ook een zelfstandig naamwoord, wat zoveel betekent als dat het bestaat. Net zoals een huis, ster of piranha. Het kan dus zowel onderwerp, lijdend voorwerp als meewerkend voorwerp zijn.
Kapitaal is veel gebruikt als onderwerp. Het eerste waar ik aan denk, is het zeer invloedrijke boek dat ernaar vernoemd is: Das Kapital van Karl Marx. Een kritisch werk, met name op hoe productie georganiseerd wordt en daarmee kritiek geeft op hoe kapitaal verdeeld is. Een boek met een bijzondere connectie met de Brainport-regio, want de familie van Marx was verbonden met de familie van Gerard Philips. De zus van Gerard’s oma was de moeder van Karl, of om het makkelijker uit te leggen, Gerard’s vader was de neef van Karl.
Door kapitaal te definiëren als vermogen, omarmt het al snel het idee van groei. Groei in volume en daarmee in macht. De meest kapitaalkrachtige bedrijven bepalen voor een groot deel waar de wereld heen beweegt, ten goede en ten slechte. Ze hebben mooie slogans, die aangeven dat ze geven om de wereld. Maar de eerste venture capitalist die dat daadwerkelijk meent, moet nog geboren worden. Ooit waren bedrijven niet alleen gericht op groei, er werd juist ook goed gezorgd voor de omgeving. Het concern wat door dezelfde Gerard mede is opgericht, zorgde voor huizen, sportverenigingen en onderwijs voor de kinderen van de werknemers. Groei van kapitaal betekende ook maatschappelijke groei. Kapitaal wordt naar mijn idee dan ook pas interessant in combinatie met woorden als cultureel, sociaal en maatschappelijk.
‘Pas goed op als kapitaal een economisch doel wordt dat moet groeien om te groeien’
Is de combinatie van kapitaal met cultureel, sociaal en maatschappelijk niet één die we hebben losgelaten? Welke bedrijven zorgen nog echt voor We leven in een regio die zich Brainport noemt, maar waar acht procent nog laaggeletterd is. Op MBO’s is de laaggeletterdheid landelijk zelfs 25 procent is en er is weinig reden om aan te nemen dat deze regio daar enorm positief van zal afwijken. Een regio waar hard gewerkt en veel bedacht wordt, maar waar tegelijkertijd de levensverwachting één vol jaar lager is dan in de rest van Nederland door de slechte luchtkwaliteit. Onze longen kunnen het blijkbaar niet aan. Is het werken met de collectieve genialiteit van de Brainport regio aan dergelijke vraagstukken niet wat juist mogelijk is? Om zo op kleine schaal meer perspectieven te kunnen bieden aan de mensen die in de regio woont, werkt en lief heeft? Het verhogen van de kwaliteit van leven en ons levensgeluk minimaal gelijkstellen aan economische groei? Is dat juist niet denken in kapitaal?
Wat als met de definitie van kapitaal als vermogen wordt bedoeld ‘het vermogen om iets moois te kunnen doen’? Wat als dat de essentie van vermogen zou zijn? Het vermogen om iets moois en betekenisvol te kunnen creëren en toe te voegen aan de wereld. Is dat eigenlijk niet het grootste kapitaal? Én verenigbaar met ondernemerschap? De familie van Gerard en Karl hebben hen wellicht toch gevoed qua ideeën.
Is het ten goede veranderen van kleine zaken niet het grootste wat we als mens kunnen bereiken? We zijn als mens rentmeester, en geen eigenaar van de wereld. Geen eigenaar, maar opvoeder van onze kinderen. Laten we daarom goed zorgen voor de wereld om ons heen, want uiteindelijk zijn ook wij passanten in onze maatschappij. Als we ons kapitaal gebruiken om de wereld van jonge en toekomstige generaties mooier te maken, dan vermeerderen we kapitaal niet als virus, maar vergroten we de impact op al het kleine om ons heen.
Kapitaal an sich heeft geen doel. Wel is het doel vaak het laten groeien ervan in geld, maar geld is in zichzelf niets waard. Pas daarom goed op als kapitaal een economisch doel wordt dat moet groeien om te groeien. Want dan kan het doel het kleine verstikken. Zoals Krishnamurti al mooi zei: ‘het leven heeft geen doel, een doel is een beperking’. Stel daarom geen doel, maar benoem de rol die je met je organisatie op je wilt nemen. Ondernemers kunnen allen namelijk een grote rol spelen in het kleine om hen heen positief beïnvloeden. Dus, om min of meer met Karl af te sluiten, ondernemers aller landen verenigt U!