Searious Business: stop de zee aan plastic

Stel, je bent al op jonge leeftijd begaan met het lot van onze planeet. En je wilt later terugkijken op een leven met aanwijsbare impact voor het milieu. Dan ga je niet je tijd verdoen met kruimelwerk. Dan zet je alle energie in waar je optimaal het verschil kunt maken. Bijvoorbeeld bij multinationals, zoals Unilever. Of zelfs bij de VN-top waar op mondiaal niveau milieudoelen en -maatregelen worden vastgesteld. Alleen dan maak je serious business van je duurzame ambitie. Of het in het geval van Willemijn Peeters: Searious Business.

Tekst Paul van Vugt
Beeld Nathalie en Pascale Duin

De missie van Willemijns Searious Business is zo helder als zuiver water: zorgen voor 100% plasticvrije oceanen. Om dit te bereiken, helpt ze bedrijven om hun plasticgebruik te herzien door verpakkingen, producten en bedrijfsmodellen te herontwerpen. De bron van deze duurzame energie ligt in de Apparatenfabriek op het Eindhovense Strijp-S, waar we Willemijn ontmoeten. Verwacht geen activistische vrouw die vervuilende bedrijven de les leest. Haar aanpak is niet tégen, maar mét bedrijven werken. Uitnodigend en positief. Met de kracht van de dialoog.

Rebels
Willemijn: “In een ver verleden heb ik wel eens meegedaan met een actie van Greenpeace. In supermarkten gingen we shampoo-flessen bestickeren, omdat het product niet deugde. Eigenlijk was de actie heel braaf. Het was vooraf aangekondigd en de stickers waren eenvoudig weer verwijderbaar. Maar toch, ik vond het doodeng. Dat rebelse zit gewoon niet in mijn natuur.”

“Dat neemt niet weg dat ik veel respect heb voor iedereen die zich demonstratief opstelt. Sterker nog: activistische organisaties helpen om zaken hoger op de agenda te krijgen. Mede dankzij hun inzet staan klimaatproblemen stevig op de kaart. Veel meer dan 7 jaar geleden, toen ik startte met Searious Business.”

Een radertje in een groot systeem
Voordat Willemijn met haar missie startte, werkte ze als business controller bij Philips. Het was nooit haar aspiratie om daar te werken. Maar toch, ze leerde er hoe grote bedrijven beslissingen nemen. De grootste les was echter dat dit niet haar plek was. Willemijn: “Je bent zó’n klein radertje, dat je nauwelijks het verschil kunt maken. En ik wilde niet terugkijken op een carrière waarin mijn impact nihil is. Diep in mijn hart wilde ik de wereld wat mooier achterlaten.”

Willemijn besloot Philips te verruilen voor een job bij Stichting Natuur en Milieu. Ze hielp koploperbedrijven in Nederland, om zo sectoren in beweging te krijgen. Later, via Stichting Switch, hielp ze specifiek Nederlandse mkb’ers in hun duurzaamheidsambitie, bijvoorbeeld door over te gaan op zonnepanalen en een elektrisch wagenpark. Haar klanten waren enthousiast, maar bij Willemijn ebde de energie al snel weg. Het werd een trucje. En de impact was te gering. Ontslag nemen was de enige optie.

‘Alle verandering begint met één persoon. Je moet alleen wel groots denken, anders doet het niks.’

Tijdens gesprekken met een loopbaancoach ontdekt Willemijn een verdiepingsslag in haar duurzame ambitie: haar passie voor de oceaan komt bovendrijven.

Willemijn: “Als ik mijn hart uitstort, kom ik altijd bij de oceaan uit. Het fascineert. Het is zo’n belangrijk ecosysteem voor ons. De helft van de zuurstof komt van de oceaan. Tegelijkertijd misbruiken we het als het afvoerputje van onze maatschappij. Deze zorg zette me op het juiste spoor: ik wilde plastic afval voorkomen. De hamvraag was: zit hier een duurzaam en levensvatbaar businessmodel in? Met winst voor de zee, voor bedrijven en natuurlijk voor mij, als katalysator. Want ik wilde denken als winstgevende organisatie en niet als een gesubsidieerde stichting.”

Aanpak bij de bron
Het enthousiasme sloeg om in twijfel bij Willemijn. Want hoe kun je iets opruimen dat niet op te ruimen valt. Hoeveel zin heeft het om plastic te vissen uit die immense oceaan? Voor haar was meteen duidelijk dat ze het verschil moest maken aan de voorkant. “De plastic-kraan moet dicht. Dit probleem wordt alleen minder door het bij de bron aan te pakken.”

Willemijn voerde oriënterende gesprekken met potentiële, veelal kleine klanten. Hun duurzame ambitie was voelbaar en Willemijn vertaalde deze naar gerichte ideeën om het plastic afval terug te dringen. “Ik zette mijn voorstel op papier, calculeerde mijn uren en presenteerde mijn offerte. Wat volgde was onbegrip aan de andere kant van de tafel: ‘Jij wilt toch de wereld verbeteren? Dit is je kans, maar daar hoef ik toch niet voor te betalen?’”

“Ik was met stomheid geslagen. Blijkbaar mag je alleen geld verdienen door de wereld te verpesten, en niet door de wereld te verbeteren. ‘Waar ben ik mee bezig’, vroeg ik me af. En wie ben ik nu eigenlijk, met mijn oceanenmissie. Toch was de urgentie klip en klaar: per minuut verdwijnen er twee vuilniswagens aan plastic in zee. Gesterkt door dat gegeven gaf ik mezelf twee maanden de kans. Ik zette hoog in en besloot mijn tijd niet meer te verdoen door met kleine partijen de praten. Bij de Unilevers van deze wereld, dáár moest ik zijn. De uitdaging was om aan tafel te geraken. Om gezien te worden door deze partijen, die al zoveel andere klimaatissues op de agenda hebben staan.”

‘Als veranderaar hoef ik slechts enkele beslissers in het bedrijfsleven te overtuigen om een kantelpunt te bereiken.’

De kracht van het woord
“Budget voor marketingcampagnes om aan mijn bekendheid te werken, was er niet. Wat ik wél had, was een verhaal. Ik moet het van mijn woorden hebben. En die zette ik in om beslissers van multinationals te spreken. Ik wist: als kleine organisatie moet je heel bewust omgaan met je energie. Daarom bouwden we een businessmodel dat gericht is op slechts enkele mensen van een paar grote bedrijven. Partijen waarmee we een groot verschil kunnen maken.”

De kracht van het woord deed z’n werk. Willemijn bouwde aan haar naam via congressen en door te netwerken. Én door gewoon brutaal te bellen. Searious Business kwam in beeld van de grote ondernemingen. En de opdrachten kwamen los. De output? Geen vuistdikke, abstracte adviesrapporten die veel andere adviesbureaus opleveren, maar praktische en slimme businesscases die plasticvrij én winstgevend zijn.

De verpakking van een sterk idee
Willemijn: “Een concreet voorbeeld is het verpakkingsvrije concept dat je nu steeds meer ziet op de winkelvloer. Consumenten kunnen dankzij dispensers hun eigen potjes vullen met levensmiddelen, zodat er geen verpakking meer nodig is. In de kern een sterk en relevant idee, maar qua uitvoering is het vaak slecht doordacht. De marketing en communicatie zijn er nauwelijks, de financiële triggers voor de consument ontbreken vaak nog … Kortom: er zijn geen randvoorwaarden voor succes. Terwijl je maar aan een paar knoppen hoeft te draaien om dit model winstgevend te maken. Om het levensvatbaar te houden en zelfs op te schalen, zodat bedrijven consumenten helpen om hun gedrag te veranderen.”

Gedrag van bedrijven veranderen, is cruciaal om de wereld vrij van plastics te krijgen. Maar het gedrag van overheden veranderen, is minstens zo uitdagend, ervaart Willemijn. Ze neemt zitting aan tafel bij VN-landen die een verdrag opstellen om het plastic-probleem aan te pakken. Willemijn: “Het gaat hier echt om harde maatregelen voor het gebruik van plastic. De VN zien eindelijk in hoeveel sociale en biologische impact plastic heeft op ons leven en hoe belangrijk zeewaterkwaliteit is voor ons. Ook zien ze in dat al die verschillende regels per land niet echt bijdragen aan een schonere wereld. Die bereiken we alleen door samen eenduidig op te trekken. Met een duidelijke en harde ambitie. Voor mij is dit een ongelooflijk eervolle plek. Dit is hét schaakbord voor game changing beleid.”

“Van dit podium kon ik jaren geleden alleen maar dromen. Er wordt veel relevante inhoud besproken. Tegelijkertijd ontstaat er ook geopolitiek die niets met plastic te maken heeft. Zo claimt Rusland dat een ander land onterecht namens de Oost-Europese landen spreekt en zij daarin onvoldoende gekend zijn. Ook zijn er landen die onderling niet met elkaar mogen spreken. En dan heb je nog landen die een duidelijk belang hebben om plastic te blijven produceren. Zij lopen de boel gewoon te traineren. Alle energie die je daarin stopt, is verloren moeite.”

“Choose your battles, heb ik geleerd in mijn carrière. Focus op partijen waar je de meeste resultaten kunt behalen. En ja, die zijn hard nodig. Want de vraag naar plastic neemt nog altijd toe.”

‘In Nederland blinken we uit met de boel vertragen, belangengroepen betrekken, wikken en wegen. Hier proberen we problemen op te lossen met mensen die aan de basis staan van de problemen.’

Nederland in de achterhoede
Een kantelpunt in het plasticgebruik is nog niet in zicht, maar Willemijn heeft goede hoop dat Searious Business ooit overbodig wordt. Dat er zoveel goede regelgeving ontstaat, waardoor de organisatie zichzelf kan wegcijferen. Van Nederland verwacht ze op dat vlak geen wonderen.

“We zijn hier niet bepaald bezig met een voorhoede-gevecht. In Nederland blinken we uit met de boel vertragen, belangengroepen betrekken, wikken en wegen. Hier proberen we problemen op te lossen met mensen die aan de basis staan van de problemen. Dat werkt per definitie niet. Dat geldt voor plastic, voor stikstof en talloze andere dossiers. De doelen zijn duidelijk, de wegen ernaartoe zijn helder, maar hoezo moeten we dan nog bemiddelen? Dat is écht onze poldercultuur. Ik snap dat we een democratie zijn, maar sommige beslissingen moeten gewoon genomen worden.”

Voorbeeldlanden
“Ik werk liever voor landen waar ze veel verder zijn. Waar ze denken in hergebruik en zinvol samenwerken met bedrijven. Bij hen ligt de bal om het systeem te laten kantelen. Bedrijven en overheden moeten de omslag maken, om deze veranderingen vervolgens interessant te maken voor de consument, zodat ze meedoen. En we moeten vooral niet denken dat we als individu het verschil kunnen maken, hoe nobel sommige mensen ook bezig zijn voor het milieu.”

‘Het is een waanidee dat ik, met mijn kleine, individuele keuzes de wereld ga verbeteren.’

“Net als vele anderen koop ik heel milieubewust. Het is echter een waanidee dat ik, met mijn kleine, individuele keuzes de wereld ga verbeteren. Het gaat om opschalen. Het grotere plaatje. De massa meekrijgen.”

“Kijk naar Frankrijk. Daar hebben ze resoluut besloten dat je bepaalde groente en fruit niet meer mag verpakken. Sommige bedrijven hebben laten zien dat dit mogelijk is, waarop de overheid direct heeft doorgepakt met harde regelgeving. De consument volgt dan automatisch. Aan deze daadkracht kan Nederland een voorbeeld nemen. Dit geldt ook voor het systeem van herbruikbare flessen in Duitsland. Die worden niet gerecycled, maar door de producent schoongemaakt en opnieuw ingezet. Dit systeem werkt en levert winst op voor alle betrokkenen.”

“Weet je, het is niet eens bijzonder dat Duitsland dit doet. Het is veel opmerkelijker dat wij dit in Nederland níet doen. In ons compacte landje met korte afstanden hebben we de ideale infrastructuur. Maar helaas mist de overheid de mentaliteit om door te pakken.”

“Als ik mezelf zo hoor … misschien klink ik nu toch wat activistisch. Maar feitelijk is activisme niets meer dan een afgeleide van actie. En dat is wat we nodig hebben.”

“Wat dat betreft vestig ik mijn hoop op bedrijven met de juiste mindset. Bijvoorbeeld hier in de Brainport. Onze regio drijft op ontwerpers, creatieven, specialisten met materiaalkennis en makers. Hier ligt zoveel potentie om te innoveren naar een plasticvrije toekomst. En het mooie is dat deze omslag geen geld kost, maar juist zorgt voor duurzame en sterke businesscases. Voor searious business.”

Seariousbusiness.com