Ontdek de kracht van een slecht idee of krankzinnige vraag

Op 17 juni stond Rico Bakker, de man van de slechte ideeën, op het podium in Best voor 24 uur in Bedrijf. Het was ver en vroeg voor hem. Voor Rico geen probleem, want losbreken uit dagelijkse routines is zijn vak. Na het optreden ging WATT met hem in gesprek over ondernemen en innoveren. ‘De kernvraag is tegenwoordig niet of je slim bent maar hoe.’

Tekst: Colette de Vries
Foto’s: Nadia ten Wolde

Waarom vinden we innoveren zo lastig?

“We nemen 30.000 beslissingen per dag. Ons brein is ontzettend slim. Als je nieuwe dingen leert maakt je brein nieuwe verbindingen aan. Maar het tegenovergestelde is ook waar: hoe vaker je hetzelfde doet, hoe sterker die gewoonte wordt en je overgaat op de ‘automatische piloot’. En dan wordt het ontzettend moeilijk om open te staan voor nieuwe ideeën en andere manieren van werken. Dat zit diep verankerd in mensen en organisatieculturen. Dan hoor je dooddoeners als: ‘Dat hebben we al geprobeerd, dat werkt hier niet’. Logica en routine brengt ons van A naar B, maar geen vernieuwing.”

Naïf zijn. Dat is een kernkwaliteit begreep ik van jou.

“Ja eigenlijk wel. We leven in een wereld waar kennis en ervaring je status en salaris bepalen. Ik geloof juist dat onervarenheid en een beetje naïviteit ons helpen om creatief te zijn. Hoe meer je weet, hoe moeilijker het is om nieuwe invalshoeken te zien. Daarom is het goed om bewust een ‘slecht idee’ te bedenken. Daarmee hoop ik te bereiken dat mensen meer openstaan voor ideeën die anders zijn dan de status quo. En dat ze niet gelijk het hele idee afschieten als iets kleins in het idee ze niet aanstaat.”

Hoe zit het met de creativiteit van ondernemers?

“Ondernemers willen zich allemaal onderscheiden en zoeken hun plek in de wei. Succesvolle ondernemers zijn daar goed in en durven risico te nemen. Dat kan ook wel eens fout gaan. Het is belangrijk dat mensen zich veilig genoeg voelen om te zeggen wat ze denken en te vragen wat ze niet weten. En zien dat het anders mag door af en toe iets geks te doen. Zoek maar eens op ‘Coolblue’ en ‘vibrator’;)”

Wat vind jij meest krankzinnige idee dat werkelijkheid werd?

“Ik ben kite-surfer. Besef: iemand is heel lang bezig geweest om uit te vogelen hoe dat werkt. Want ook als je sterk en lenig bent en een goede instructeur hebt, blijft het heel lastig. Dat is echt krankzinnig. En ik zag laatst een skateboard met bijna vierkante wielen die beter werken dan ronde wielen. Hoe kom je erop!? Dat kan alleen met mensen die open minded zijn en nieuwe ervaringen willen creëren. Én samenwerken met een goed team. Want innoveren is veel meer dan een goed idee. Het verschil maak je met de inspanning die daarna komt: goede uitvoering en niet opgeven.”

Als je morgen wil starten met een gedachte-experiment, hoe doe je dat dan?

“Het is heel simpel: verdeel een paar collega’s in groepjes en geef ze één minuut om een zo gek mogelijk idee te bedenken voor een vraag als: “Hoe kunnen we…?” of “Hoe zorgen we dat…?” Laat ze daarna dit slechte idee een klein beetje serieus nemen, dor het te gebruiken als inspiratie voor een goed idee. Dat brengt vaak verrassende inzichten. Of challenge de kracht van concepten door gebruikelijke elementen weg te halen: hoe start ik een restaurant zonder keuken of gastvrijheid? Hoe werkt onderwijs zonder roosters? Of hoe ziet een boek eruit zonder paginanummers? Dat laatste heb ik zelf toegepast. Mijn boek heeft geen paginanummers, maar een voortgangspercentage. Doe het experiment vooral onder tijdsdruk, dan beland je niet in discussies.”

Tot slot: waarom ontstaan goede ideeën vaak onder de douche?

“Eigenlijk is dat niet zo. Ideeën borrelen vaak al langer. Je loopt tegen een probleem aan of hebt een brainstorm achter de rug en je brein puzzelt onbewust verder. Een idee heeft incubatietijd nodig. We zeggen niet voor niets ‘Ik ga er even op broeden’. In een moment van ontspanning valt het kwartje en komt je idee tot leven. Dat is jouw eureka-moment!”