Backbone Academy: niet je diploma’s, maar je resultaten praten

“Hey broer en zus, mijn eerste voorlichting was geweldig. Dank voor de complimenten, maar jullie moet jezelf ook niet te kort doen. Jullie staan er altijd voor me. Samen gaan we door het vuur. Door wind en door zee. Wat jullie me geven, daar heb ik geen woorden voor. Ik ben dankbaar. Jullie zijn degenen die me laten inzien wat ik kan en wie ik ben. We gaan samen nog veel jaren op pad.”

Fotografie: Eddie Mol-
Tekst: Paul van Vugt

Marc Min, met Deborah Restiau Lit naast hem, zet het spraakbericht uit. “Dit is ons diploma. Ons CV. Dit zijn de resultaten waarmee wij als Backbone Academy het verschil maken. Wij laten anderen inzien dat zij van betekenis kunnen zijn.”

Het spraakbericht kwam van een oud-client van de Backbone Academy. Ooit was hij vluchtgevaarlijk. Geen opleiding, wel een strafblad. Deborah: “Met ons team hebben we hem uit de criminaliteit getrokken. Nu is hij een waardevol teamlid. De hele klas hing aan zijn lippen bij zijn eerste voorlichting aan een schoolklas. Hij stond volledig in zijn kracht. Hij is van min naar plus gegaan.”

Marc: “Hij is degene geworden die hij zelf vroeger nodig had. Net als ik.”

Marc had zich voorgenomen om zijn persoonlijke verhaal eens níét te vertellen tijdens dit interview. Het verhaal van nu telt. De resultaten waarvoor hij, Deborah en de rest van het team dagelijks vechten. Met streetcorner-werk, individuele maatwerkbegeleiding om jeugdigen uit de criminaliteit te krijgen, voorlichtingen voor leerlingen en masterclasses voor professionals. Het team staat 24/7 stand-by. Want het leven van de straat kent geen kantoortijden.

Ondanks Marcs voornemen rolt zijn verhaal als vanzelf op tafel. Er is geen ontkomen aan. Want in zijn jonge jaren schuilt de ziel van de Backbone Academy. De korte versie? Die bestaat niet. Maar Marc doet zijn best.

Stoer, maar onzeker. Gewelddadig en doodongelukkig. Komen mensen te dichtbij, dan slaat hij erop.

De backbone van Marc

Marc groeit op in Helmond. Na een onbezorgde jeugd komt tijdens zijn pubertijd de klad erin. Hij staat meer op de gang dan in de klas. Stoer, maar onzeker. Gewelddadig en doodongelukkig. Komen mensen te dichtbij, dan slaat hij erop. Zelfs de schooldirecteur moet eraan geloven. Het werkt niet op school. En thuis evenmin.

Op straat herkennen ze Marcs talent. Namens de wijk zwaait hij met een knuppel naar andere bendes. Hij was zo mans als de Marlboro-man. Peuk in z’n mond en hoog op het paard. Marc is een masker. Eén groot harnas. 

Om zijn leerplicht te ontwijken, kiest Marc voor de zeevaart. Via een loodzwaar Outware-Bound-traject ontloopt hij zijn schoolbestaan. Terug in Helmond vindt hij bij een bevriende, Molukse familie warmte. Én zijn eerste heroïne-shot, die voelt als een deken. Dit zalige gevoel had hij nooit eerder ervaren. In no time is Marc verslaafd. Hij steelt van zijn moeder en omringt zich met junks. Zijn wereld vult zich met vijanden.

In een helder moment besluit hij weer te gaan varen. Weg van de heroïne, weg van de problemen. Bij thuiskomst valt Marc in oude patronen. Het wordt donker. Marc wil niet meer voelen en gebruikt steeds meer. Het vlakt de pijn af, maar duwt hem verder in de afgrond. Hij dwaalt rond in een methadonprogramma. Gewapend met een mes om zich te beschermen tegen oude bekenden. Met bloed aan zijn handen slaat hij op de vlucht. Doodmoe heeft Marc maar één wens: rust. Stoppen met rennen. Hij geef zich aan, krijgt voorwaardelijk en meldt zich bij de kliniek.

Hier ontdoet hij zich langzaam van zijn masker. Hij kijkt zijn diepgewortelde problemen in de ogen. Het afkicken start. Hij maakt contact met lotgenoten. Hij merkt dat aandacht van anderen hem warmte geeft. Échte hartstocht die eindelijk de donkere wolken verdrijft.

Hij opent zelf de deuren naar de maatschappij. Naar een rol van betekenis. Als straatwerker maakt hij verbinding met jeugd in moeilijkheden. Hij bouwt vertrouwensbanden op. Boekt resultaten. Simpelweg door Marc te zijn. Door zijn harde lessen van de straat te gebruiken. En te weten dat je vertrouwen niet kunt opleggen, maar moet opbouwen. Marc is geworden wie hij zelf al die jaren daarvoor nodig had.

Het werkt alleen met de poten in de klei

Na 27 jaar ervaring als straathoekwerker start Marc de Backbone Academy. Nu, 3 jaar later, staat het als een huis. Marcs team is uitgegroeid tot 8 man. Met straathoekwerk als core business. Hulpverlening met een praktische insteek. De mouwen opstropen en individueel maatwerk leveren. Niet vanuit een kantoor, maar op straat. In de auto en de MacDonalds, tussen de dealende jeugd en straatcriminelen. Of bij ouders wiens kind zich even daarvoor had opgehangen … Kortom: met de poten in de klei.

“Dat is de enige manier om dit werk met succes te doen”, geeft Deborah aan. “Maar die harde aanpak is lang niet voor iedereen weggelegd. Grote hulpverleners opereren vanuit vergadertafels en maken meters met plannen van aanpak. Ze laten kostbare tijd wegtikken.”

“Als er ergens iets gebeurt, pakken wij de autosleutels. We staan startklaar. Niks geen plan van aanpak. Dat rapport maakt geen contact. Protocollen en regels zeggen niks over de praktijk. Je moet niet over de cliënt praten, maar met hem of haar. Je moet naar de frontlinie. Naar de mensen thuis, desnoods in de nacht.”

De aanpak van de Backbone Academy steunt op een menselijke gave, maar wel eentje waarin we als maatschappij steeds minder goed lijken: het aangaan van een relatie. Een band opbouwen. Zonder oordeel contact maken, as a fair witness.

Alles start met vertrouwen

“Je kunt pas iets betekenen voor iemand als je een vertrouwensband hebt”, zegt Marc. “Je moet mensen in de ogen kijken, laten zien dat je er altijd voor ze bent. Om echt te luisteren. Mensen die in de problemen zitten, scannen je. En als ze je niet vertrouwen, ben je nergens. Ik weet zelf goed genoeg wat een gebrek aan vertrouwen kan doen met je leven.”

Deborah: “Het maakt ons niets uit wat iemand gedaan heeft. Het gaat erom hoe we iemand eruit krijgen. Uit de angst, het verdriet en de trauma’s. Juist in de pijn ligt voor iemand het vermogen om van min naar plus te gaan. Je moet het geloof hebben dat er in ieder mens talent en iets goeds zit.”

“Het zit niet meer in onze natuur om gewoon aan te bellen. Contact maken om iemands situatie te doorgronden. Dit verzuimen we als maatschappij én in de hulpverlening.”

We helen wonden, maar de oorzaak zit onderhuids

“Ik ben ervan overtuigd dat onze samenleving angstig is om iets voor mensen te betekenen. Het zit niet meer in onze natuur om gewoon aan te bellen. Te vragen hoe het met iemand gaat. Contact maken om iemands situatie te doorgronden. Dit verzuimen we als maatschappij én in de hulpverlening. Daarom mijden steeds meer mensen zorg. Ze geloven niet meer in hulptrajecten. Ze wantrouwen het. Er worden pleisters geplakt, maar de wond wordt niet geheeld, omdat die vaker dieper onderhuids ligt.”

“Sterker nog: het probleem is bijna nooit het individu, maar het systeem waarin ze verkeren. Bijvoorbeeld een gezin waar ouders niet op één lijn zitten. Of heel simpel: een school waar iemand niet op z’n plaats is, omdat die continu op z’n stoel zit te wippen in plaats van keurig de aandacht erbij houdt”, aldus Marc.

Sociale weeffouten vanwege bezuinigingen

“Eigenlijk moet je al starten bij het consultatiebureau,” vervolgt Deborah na een korte stilte. “Als het in de eerste jaren misgaat met de basishechting, gaat het onherroepelijk fout op latere leeftijd. Investeren in kleuterklassen en de basisschool is zó belangrijk. Daar leren ze veel van elkaar. Ze krijgen referentiekaders en sociale structuren mee. De bezuinigingen op het onderwijs zijn daarom funest.”

“Minder gym en zwemmen, grotere klassen … Alles staat in het teken van de reken- en taalkundige ontwikkeling. En als je daar niet inpast, zoals Marc destijds, dan ben je genaaid. Dan loop je uit de pas. Een kind voelt dat haarfijn aan. Die weet dondersgoed dat ie faalt. Dat hij of zij er niet bij hoort. Dat is een sociale weeffout met grote gevolgen voor hun toekomst.”

“Het gevaar om buiten de boot te vallen, ligt overal op de loer”, zegt Marc. “En het is buiten harder dan ooit. Als ik zou opgroeien in de tijd van nu, had ik het niet overleefd. Vuisten zijn wapens geworden. En criminaliteit een bloeiende economie.”

Deborah: “Ga maar na: in alle lagen van de bevolking worden drugs gebruikt. En het crue is: mensen die de vraagzijde bedienen op een scooter krijgen de stempel crimineel, maar weekendgebruikers van een pilletje zijn party animals. Terwijl zij het systeem in stand houden.”

“Zelfs bij grote huizen met Tesla’s worden kinderen gerekruteerd om joints te verkopen. Of vapes. En dat is slechts het opstapje naar het grote werk.”

De maatschappij ziet je als gevaar voor de samenleving

“Als je de ogen sluit voor hoe de maatschappij werkt, los je het nooit op. Daarom houden we ons ook volop bezig met lezingen. Om de maatschappij bewust te maken. Iedereen. Want zelfs bij grote huizen met Tesla’s worden kinderen gerekruteerd om joints te verkopen. Of vapes. En dat is slechts het opstapje naar het grote werk. Eenmaal erin, kom je er nauwelijks uit. En vroeg of laat zit je in de cel.”

“Sommige trajecten beginnen in de cel. Soms met gedetineerde, soms met verdachte kinderen. Deze jeugd wantrouwt iedereen, het is aan ons om te laten zien dat wij ze kunnen helpen. Dat er perspectief is. Want die is er. Zonder uitzondering. Het probleem is de maatschappij die ze geen tweede kans gunt. Die ziet hen als gevaar voor de samenleving. Hun kansen zijn zeldzaam. Ze moeten solliciteren vanuit de bak, maar hebben geen idee hoe de werkende maatschappij eruitziet.”

“In feite zijn we allemaal kwetsbaar. Zelfs in het bedrijfsleven. Veel medewerkers worden uitgeput en grijpen naar stimulerende middelen om het tempo van hun werk vol te houden. Of werknemers die in armoede verkeren en nevenactiviteiten oppakken om de portemonnee te vullen. Iedereen kan een kat in het nauw worden die buiten de lijntjes gaat om te overleven. In elke klasse krijgen kinderen jobs aangenomen om te dealen. De vraag of ze een scooter willen verdienen, is een trigger waar iedereen gevoelig voor kan zijn.”

Onze aanpak zit in ons hart, niet in het naleven van een protocol

“Mensen en instanties vragen ons wel eens om hulp”, vult Marc aan. “Ze willen een stappenplan met een gouden sleutel die het probleem zo snel mogelijk oplost. Nou, die is er niet. Tijdens onze masterclass vertellen wij over de wereld van criminaliteit en onze ervaringen met deze jeugdigen. Maar onze aanpak staat niet op een papiertje. Die zit in ons hart. Je moet willen strijden voor je doel. Voor degene die je wilt helpen. En dat betekent gewoonweg doen. We laten geen diploma zien, maar onze autosleutels. Je moet starten, erop afgaan. Achter de voordeur willen komen en contact maken. Vertrouwen kweken.”

Deborah: “Vrienden verklaren me voor gek als ik vertel dat ik om 11 uur ’s avonds met criminelen in de auto zit. ‘Waarom zou je? Je hebt kinderen en je leven is goed op de rit. Waarom zou je dit opzoeken?’ Het antwoord is eenvoudig: dit is wat we er moet gebeuren. Dit is geen baan, maar een strijd. Een strijd voor elk kind in nood. Voor een leven in de plus.”

Meer weten over de Backbone Academy? backboneacademy.nl