Last van AI FOMO?

Aandacht is je superkracht, laat hem niet kapen!

Het optreden van Aaron Mirck bij 24 uur in Bedrijf begon goed: een bovengemiddeld aantal mensen uit de zaal is actief met kunstmatige intelligentie. Maar wat is ‘AI’ eigenlijk? En laten we ons erdoor leiden of zijn we zelf in de lead? Het zijn vragen waar Aaron over denkt, schrijft en spreekt. Hij houdt ondernemers graag een spiegel voor. Daarover gingen we met hem in gesprek.

tekst: Colette de Vries

Je schreef het boek ‘Niet appen tijdens het eten’. Wat is je grootste ergernis in hoe mensen omgaan met technologie?

“Ik vind het raar dat de omgangsvormen in ons digitale leven heel anders zijn dan in het ‘analoge’ leven. We zijn 24/7 bereikbaar en dus wordt er ook verwacht dat we wel even terug appen of mailen. Ook al zou je vroeger nooit iemand gebeld hebben op zo’n tijdstip. En ging je vroeger pen en papier pakken en een brief schrijven terwijl je met iemand zat te praten? Natuurlijk niet, maar online doen we dat wel. We zijn continu afgeleid door digitale briefjes in app-vorm.”

Is appen ook een vorm van AI eigenlijk?

“Whatsapp maakt gebruik van AI, want er zit een ‘autocomplete’ functie in die je woorden aanvult. Chat GPT doet dat keer 100. AI wordt steeds meer ons venster op de realiteit. Net zoals dat social media onze nieuwsbron zijn en dat als eerste Google raadplegen bij hulpvragen. We hoeven daar niet bang voor te zijn. Het is gewoon een statistisch model dat op basis van heel veel data voorspellingen doet. Eigenlijk een soort van raden. Daarom komt er af en toe ook wartaal uit. Omdat de bot gokt en niet weet en niet begrijpt.”

Recent heb je een nieuwe vorm van schaamte geïntroduceerd: schermschaamte. Er zijn al zoveel vormen van schaamte, moet er echt nóg een bij?

“We zeggen steeds dat het niet erg is als je veel op je telefoon of computer zit. Maar het is echt een soort van roken. We doen urenlang dingen waarvan we weten dat het slecht voor ons is. Toch gaan we er mee door. Dat is echt een ultieme vorm van domheid vind ik en daarom is het wat mij betreft tijd voor een nieuw woord: schermschaamte. Ook vanwege het energieverbruik en energie-slurpende datacentra. Ons digitale leven is nu al goed voor evenveel CO2-uitstoot als de vliegtuigindustrie.”

Welke tip heb je voor ondernemers om hun digitale footprint te verminderen?

“Digitale bezittingen nemen net als fysieke bezittingen ruimte in. Een paar handige tips: zorg dat je documenten online kunt bekijken en stuur geen bijlages mee. Ook het opslaan van mails kost energie, dus ruim je mailbox op. Koop geen nieuw toestel, maar repareer het. Overleg online zonder beeld of bel gewoon, dat is nog groener. En zet niet standaard je navigatie aan. Daar word je alleen maar dommer van.”

Hoe kunnen ondernemers slimmer omgaan met generatieve AI?

“AI wordt op dit moment vooral ingezet als middel om taken te automatiseren. De onderliggende waarde is dat werk een kostenpost is. Vraag jezelf eens af wat AI aan waarde kan toevoegen in plaats van ‘hoe je het met nog minder handjes kan doen’. Dat is een andere benadering, die meer lef en verbeelding van ondernemers vraagt. Nu lijden we nog te veel aan ‘AI FOMO’. We willen allemaal ‘iets doen met AI’. Dat vind ik zo dom. Een loodgieter gaat ‘s morgens ook niet de deur uit om ‘iets met een knijptang te gaan doen’. Zie AI niet als een tsunami die je overspoelt maar als een tool waar je van kunt profiteren.”

Waarom maak je je eigenlijk zo druk over hoe wij omgaan met technologie?

“Omdat ik denk dat dit een groot thema is dat op heel veel terreinen invloed heeft. We moeten eerst dit probleem oplossen voordat we andere problemen opgelost krijgen zoals burnouts, polarisatie in de samenleving, jongeren die onrealistische verwachtingen hebben van hun leven en ga zo maar door. We hebben geen tijd voor vrienden, familie, hobby’s, maar ondertussen… brengen we de helft van onze vrije tijd door achter schermen, zo blijkt uit onderzoek. Het is hoog tijd dat we onze aandacht terugveroveren op AI. Maak je telefoon wat minder spannend en haal die apps eraf. Zet je meldingen uit en gebruik de Freedom-app. Zorg echt voor een social media-dieet want het is allemaal aandacht voor helemaal niks.”

Tot slot doe je een beroep op onze sterfelijkheid. Wat hebben AI en Memento Mori met elkaar te maken?

“Tijd is ons meest kostbare bezit. Als iemand je stoel of bureau wegpakt op je werk, word je boos. Maar als iemand continu je tijd pikt, laten we dat gewoon gebeuren. De tijd die we hebben in ons leven is belachelijk kort. Wie zijn aandacht weet te managen, is creatiever, productiever, gelukkiger en valt minder snel uit. Aandacht is onze superkracht. Het is hoog tijd om die terug te veroveren.”